Data CBS
Op 1 maart 2024 constateerde de minister dit al in een brief aan de Tweede Kamer, op basis van onderzoek door PricewaterhouseCoopers (PwC). Hij heeft daar namens het kabinet excuses voor aangeboden.
In de brief kondigde de minister al vervolgonderzoek aan. Voor dit onderzoek heeft het CBS data geleverd over de migratieachtergrond van studenten. Deze data zijn gekoppeld aan data van DUO over de populatie studenten met een uitwonendenbeurs en de uitkomsten van verschillende stappen in het controleproces. De data over migratieachtergrond waren eerder niet beschikbaar voor PwC en Algorithm Audit, omdat DUO bij de controle op de uitwonendenbeurs niet kijkt naar afkomst. Na oplevering door het CBS heeft Algorithm Audit deze gekoppelde data geanalyseerd.
Vooringenomenheid
Algorithm Audit gebruikt in haar rapport de term vooringenomenheid. Hiermee wordt gedoeld op gemeten onevenredigheden in de data, als onbedoeld effect van de wijze waarop het proces is opgezet. Een voorbeeld van vooringenomenheid is dat vaker gecontroleerd werd bij studenten die dicht bij hun ouders woonden, terwijl kinderen van Turks-Nederlandse en Marokkaans-Nederlandse ouders gemiddeld dichterbij hun ouders wonen dan kinderen zonder migratieachtergrond. Daardoor hadden zij een grotere kans op controle.
Controleproces anders
De onderzoeksresultaten bevestigen de conclusies uit de Kamerbrief van 1 maart. In verschillende stappen van het controleproces ontstaat oververtegenwoordiging van studenten met een niet-Europese migratieachtergrond. Hoewel de resultaten van dit onderzoek niet één op één te vergelijken zijn met die van PwC, omdat beide een andere onderzoeksmethode gebruiken, ontstaat de indruk dat de vertekening nog sterker is dan we op basis van het PwC-onderzoek dachten. Deze vertekening lijkt zich ook uit te strekken tot de fase van het huisbezoek. Daarnaast blijkt 86% van de studenten die in bezwaar gaan een niet-Europese migratieachtergrond te hebben. Dat zijn betreurenswaardige constateringen, die nogmaals duidelijk maken dat we het controleproces anders moeten doen en anders gaan doen.
De resultaten van dit onderzoek worden gebruikt bij een nieuwe opzet van de controle, zodat dit in de toekomst voorkomen wordt. In het najaar informeert de minister de Tweede Kamer over de voortgang hiervan.
Meer weten
- Wilt u de kamerbrief van 22 mei met bijlage lezen? Ga hiervoor naar rijksoverheid.nl Link opent externe pagina .
- Lees het vervolgonderzoek van Algorithm Audit (5908Kb, pdf) dat DUO heeft laten uitvoeren.
- Wilt u meer weten over de selectie van adressen voor huisbezoek tot 21 juni 2023? Ga hiervoor naar de pagina Controle uitwonendenbeurs.